…rajdowa czy wyścigowa?
W tajniki sportowej jazdy na podstawie swoich wieloletnich doświadczeń wprowadzą was kierowcy dwóch pokoleń. Wielokrotny Mistrz Polski w wyścigach płaskich i górskich Zbigniew „Profesor” Szwagierczak oraz jego pilny uczeń, Mistrz Polski w Kartingu i zwycięzca Rajdu Wisły oraz Rajdu Dolnośląskiego w Rajdowym Pucharze Polski 2012- Marcin Scheffler.
Od lat trwa spór, który ze sposobów jazdy jest lepszy? Który z kierowców jest szybszy? Rajdowiec czy wyścigowiec? Motorsport z roku na rok zmienia się. Zmieniają się auta i dlatego też powinna zmieniać się technika jazdy. Cała filozofia sportu motorowego polega na rozpędzaniu. Wygrywa ten, który wcześniej się rozpędza wychodząc z zakrętu, a nie ten, który szybciej w zakręt wjedzie. Zwycięzcą zostaje kierowca popełniający najmniej błędów i oczywiście co najważniejsze – przejeżdża linię mety.
* Rozróżniamy dwa style jazdy:
- Widowiskowy – podobający się kibicom – ale nie szybki (poślizgi, wjazd w zakręt z nadmierną prędkością, ratowania, wypadnięcia, piszczące opony, głębokie cięcia itp.),
- Szybki – mało efektowny, ale skuteczny – właściwe hamowanie i stabilizacja przed zakrętem, skręcanie (uzależnione od długości czasu trzymania pedału hamulca) i prawidłowe przyspieszanie z pełnym wykorzystaniem szerokości trasy. Czym bardziej prostujemy koła przy rozpędzaniu, tym mamy lepszą przyczepność, a co za tym idzie – większą prędkość.
* Optymalny tor jazdy dla wszystkich typów napędów jest taki sam. Wykorzystanie całej szerokości trasy przed zakrętem, dojechanie do wewnętrznej i wypuszczenie samochodu na zewnątrz. Dojazd do zakrętu bez wykorzystania całej szerokości drogi automatycznie powoduje jej zacieśnienie. W takiej sytuacji u większości kierowców powstaje ciąg narastających błędów. Pierwszą reakcją na poprawienie toru jazdy jest dokręcenie kierownicy, co powoduje zmniejszenie przyczepności przednich kół (im koła są bardziej skręcone, tym mają mniejszą przyczepność). Jeżeli to nie pomogło (a nie miało prawa pomóc), to kierowca ujmuje nogę z gazu (co w przypadku przedniego napędu oraz 4×4 zazwyczaj powoduje uślizg tylnej osi).
Powróćmy jednak do samego początku…
*Podstawy prowadzenia auta i fizyka działania samochodu.
Pozycja za kierownicą – tak jak siedzisz, tak prowadzisz.
Kierownica w żadnym wypadku nie może stanowić punktu podparcia. Cały ciężar musi spoczywać na siedzeniu. Nogi oraz ręce powinny być zupełnie swobodne. Pozycja ma bardzo duży wpływ zarówno na szybkość i efektywność operowania kierownicą, jak i na hamowanie.
Właściwie ustawiony fotel to:
– po wciśnięciu sprzęgła lewa noga musi być lekko ugięta (nie może być wyprostowana).
– Oparcie fotela nie może być za bardzo pochylone, ponieważ musi dawać kierowcy komfort kręcenia kierownicą bez odrywania pleców od niego.
– Pasy bezpieczeństwa bezwzględnie zawsze muszą być zapięte i mocno naciągnięte. Im mniejszy luz tym większe wyczucie samochodu.
– Sposób trzymania kierownicy przesądza o tym, czy zdołasz skutecznie zareagować w razie nagłej potrzeby. Staraj się zawsze trzymać obie ręce na kierownicy, gdy nie zmieniasz biegów. Jest tylko jeden sposób umożliwiający maksymalne – do 50-60o w każdą stronę – przekręcenie kierownicy bez odrywania rąk, co w zupełności powinno wystarczyć przy szybkim pokonywaniu łuków lub np. wyprzedzaniu. Prawidłowy uchwyt to „za piętnaście trzecia”.
Takie ułożenie rąk pozwoli Ci przekręcić koło kierownicy natychmiast w pożądanym kierunku. Drobne korekty toru jazdy dokonaj poprzez poruszenie kołem bez odrywania rąk. W samochodach wyczynowych, aby wymusić tą poprawną i optymalną pozycję, zastosowano „łopatkowy” system zmiany biegów. By skręcić bardziej zdecydowanie, zastosuj metodę „ciągnij-pchaj”.
Metoda „ciągnij-pchaj”.
W tej metodzie – w tą stronę którą skręcasz tą, ręką rozpoczynasz ciągniecie kierownicy. Plusem tej metody jest utrzymywanie obu dłoni na kierownicy oraz fakt, że pozwala ona na natychmiastowy obrót w jakimkolwiek kierunku.
Opis czynności:
– rozpoczynając skręt np. w lewo, przesuń lewą dłoń na górę kierownicy, lecz nie przekraczaj punktu godziny 12;
– pociągnij (a nie pchaj) kierownicę, gdyż pozwala to na lepszą kontrolę sytuacji, a ruch ten jest dużo szybszy;
– ciągnij koło w dół przy pomocy lewej ręki, podczas gdy prawa ręka pozostając w swoim miejscu ślizga się po kierownicy,
– jeżeli musisz skręcić w lewo jeszcze bardziej, a bieg lewej ręki dobiegł końca, popychaj w górę kierownicę prawą ręką, a wtedy zwiększając skręt dajesz sobie też czas na przełożenie lewej ręki na godzinę „12” do ponownego pociągnięcia.
– Zadbaj o to, aby przy pełnym skręcie ręce również znalazły się w prawidłowej pozycji „ za piętnaście trzecia”.
– Aby wyprostować koła, zastosuj metodę odwrotną.
– Nie pozwalaj kierownicy odkręcać się samej, bez kontroli.
Tyle jeżeli chodzi o podstawy, a w kolejnym numerze przyjrzymy się bliżej technice pokonywania zakrętów, hamowaniom i redukcjom biegów.
Omówimy również specyfiki dwóch dyscyplin sportu samochodowego – rajdów i wyścigów.
Tekst i fotografia: Scheffler Rally Team, Top Driving School – Zbigniew Szwagierczak
